عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ سالمندان

 

مشکلات روحی و روانی می تواند در تغذیه سالمندان تاثیر گذار باشد

 ـ عوامل جسمانی موثر در تغذیه سالمندان: مانند کاهش کل انرژی مورد نیاز،

بیماریهای مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی‌،

مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها

 ـ تاثیر مشکلات روحی و روانی در نوع تغذیه سالمندان: افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر

ـ از عوامل تاثیر گذار در انتخاب نوع تغذیه سالمندان مشکلات اقتصادی می باشد:

درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و طبخ غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه

وضعیت تغذیه سالمندان:

یکی از نکات مهم در تغذیه سالمندان مصرف فراوان مایعات می باشد

• مصرف شیر و لبنیات در هر روز.

• استفاده از نور خورشید ( نیم ساعت روزانه ) برای تامین ویتامینD

• در سالمندانی که دندان مصنوعی دارند و قادر به جویدن غذا نیستند استفاده از غذاهایی مانند

( برنج نرم به صورت کته، گوشت های نازک قیمه ای آب پز و نرم، سیب زمینی پخته و پوره شده،

مرغ پخته با آب آن، شیر، ماست، پنیر، تخم مرغ پخته، سبزیجات پخته، میوه و آب میوه تازه

وغلات لازم است.

• مصرف مایعات فراوان ۶-۸ لیوان روزانه مخصوصا وقتی ازفیبرها استفاده میکنید شیر،

چای، قهوه، سوپ و بستنی خوب است در صورت داشتن بی خوابی از دادن چای و قهوه قبل

از خواب خودداری کنید و مصرف یک لیوان شیر ولرم خوب است.

• سالمندان از نوشیدن آب بعد از ساعت ۸ شب خوداری کنید.

• تا ۲ ساعت بعد غذا چای نخورید و در صورت امکان از لیموترش تازه برای جذب

بهتر غذا استفاده شود.

• برای کاهش کلسترول خون روزانه یک تا دو عدد سیب بخورید.

• مصرف مایعات کافی ومواد پرفیبر( نان سبوس دار، گلابی آلو، زردالو و سبزیجات

مثل اسفناج و سبزی خوردن ) برای درمان یبوست خوب است.

یبوست یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصر حاضر است. از نظر پزشکی دفع مدفوع سخت،

ناکامل یا با تعداد کم همه به معنای یبوست است.

شناخت درست از نیازهای تغذیه سالمندان اهمیت ویژه ای دارد

• کاهش مصرف نوشابه های گازدار و کافئین دار.

• تخم مرغ یک روز درمیان استفاده و در صورت کلسترول بالا اصلا مصرف نشود.

تخم مرغ را به صورت نیمرو مصرف نکنید.

• میوه های غنی از ویتامین های Cو Aرا زیاد مصرف کنید.

• تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید ولی درهر وعده حجم غذای کمتری بخورید.

•  غذاهای چرب و شیرین را محدود کنند.

• کاهش مصرف سبزیجات نفاخ مانند گل کلم و کلم.

• غذاهای دودی و کنسرو شده مصرف نکنید.

• گوشتهای کم چرب مثل ماهی، گوشت گوساله تازه، فیله ران و سردست،

مرغ بدون پوست خوب است ازگوشت قرمز کمتر استفاده شود.

• غذاهای چرب سرخ شده، حبوبات نپخته، سبزیهای نفاخ، پیاز، شلغم، تربچه، کلم،

تخم مرغ نیمرو و سس ها را مصرف نکنید.

• پودرفندق و بادام را به حریره ها اضافه کنید زیرا منیزیم دارد.

• در صورتی که سالمندی فشارخون دارد از غذای کم نمک استفاده کند.

• همیشه در وعده های غذایی غذای سنگین را در ناهار مصرف نماید.

• به علت کاهش ذخیره پروتئین در سالمندان ۱۶ درصد انرژی روزانه آنها ازپروتئین باشد.

• ۵۵-۶۰ درصد کالری از کربوهیدرات تامین شود.

• چربی ها بیشتر از ۲۰-۲۵ درصد در رژیم غذای سالمند نشود.

• مصرف مولتی ویتامین هرروز خوب است.

 

ویتامین ها و مواد معدنی لازم در تغذیه سالمندان:

در انتخاب نوع تغذیه سالمندان باید به بیماریهای آنها نیز توجه کرد

 

جذب کلسیم و ویتامین D بدن با افزایش سن کاهش می‌یابد که خود اثر مخربی بر سلامت استخوان‌ها دارد و سبب افزایش احتمال شکستگی‌های استخوانی می‌شود. بنابراین با افزایش سن نیاز بدن به مصرف منابع غنی کلسیم (مانند شیر و لبنیات) و تأمین ویتامین D (استفاده از نور آفتاب) افزایش می‌یابد.

 

قرار گرفتن به مدت طولانی‌تر در معرض نور مستقیم خورشید و مصرف جگر و روغن کبد ماهی برای تأمین ویتامین D توصیه می‌شود. بر این اساس توصیه می‌شود زنان بالای ۵۰ سالی که تحت درمان با استروژن نیستند و همچنین همه بزرگسالان بالای ۶۵ سال ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز مکمل دارویی کلسیم مصرف کنند. شیر و لبنیات از منابع غنی کلسیم هستند.

 

در برخی افراد، به خصوص سالمندان به علت ایجاد ناراحتی معده ناشی از مصرف شیر تازه، مصرف سایر غذاهای غنی از کلسیم از جمله ماست و پنیر به عنوان جایگزین شیر توصیه می‌شود. همچنین شیر بدون لاکتوز که اخیراً در کشور تولید شده است، جهت مصرف افرادی که دستگاه گوارش آن‌ها قادر به تحمل شیر معمولی نیست توصیه می‌شود.

 

با افزایش سن توانایی جذب ویتامین B12 بدن حتی در افرادی که عملکرد عصبی طبیعی دارند کاهش می‌یابد. گوشت قرمز، ماهی و تخم‌مرغ از منابع ویتامین B12 می‌باشند.

 

کم‌خونی فقر آهن در سالمندان نسبت به افراد دیگر شیوع کمتری دارد اما در افرادی که غذاهای کم انرژی مصرف می‌کنند شایع است. نیاز مردان و زنان سالمند به آهن یکسان است و میزان توصیه‌شده روزانه به طور متوسط ۷ میلی‌گرم است.

 

زرده تخم‌مرغ، گوشت، ماهی، جگر، حبوبات و سبزی‌های برگ سبز تیره مانند جعفری، برگ چغندر، گشنیز و بخش‌های تیره برگ از منابع آهن می‌باشند.

مراقبت از سالمند به چه معناست؟

مراقبت از سالمند به قدری مهم است که امروز در کشور ما به فکر ایجاد یک رشته دانشگاهی

جدید تحت عنوان مراقبتسلامت برای حمایت از سالمندان ، در صف گرفتن مجوز های لازم می باشد .
مراقبت از سالمند با نگهداری و پرستاری از سالمند تفاوت هایی دارد که به آن اشاره می کنیم .
خدمات مراقبت از سالمندان شامل تمام موارد پرستاری از سالمندان می باشد بجز خدمات پزشکی که

منحصرا توسط پرستار آموزش دیده است می باشد که در این مدل مراقب سالمند می تواند یک بهیار تجربی

باشد و عملیات تزریق دارو را هم انجام دهد .
مراقب سالمند یک رتبه بالاتر از نگهدار سالمند بوده که دارای تجربه و توانایی های بیشتری جهت مراقبت می باشد.
مراقبت از سالمند یک کار دائمی است و شاید گاهی از عهده فرزندان او هم خارج باشد .

هیچوقت نباید به مراقبت از سالمندبه عنوان یک شغل نگاه کنیم ، مراقبت از سالمند شغل نیست

عشق است. همانگونه که سالمند عزیز با عشق فرزندان خود را بزرگ کرده حالا لایق عشق ورزیدن می باشد .

با توجه به نیاز ها های هر سنی ، سالمندان نیز نیاز های خاص خود هستند که شامل
نیازهای عاطفی ، معیشتی و … می باشند که نیرو های آموزش دیده و با تجربه  باید توانایی برطرف کردن این نیاز ها را داشته باشند .

ویژگی‌های مراقب سالمند

اولین نکته ای که در انتخاب مراقب سالمند در نظر گرفته می شود این است که مراقب این کار

را از روی اجبار انتخاب نکرده باشد و به این کار با علاقه و میل درونی نگاه کند .

اگر مراقبی روحیه ی خوب و نگرش مثبتی نسبت به این موضوع نداشته باشد افسرده خواهد شد و

این افسردگی را به سالمند  انتقال می دهد و باعث رنجش او نیز می شود.مراقب سالمند باید اصول مراقبت

را از پیش فرا گرفته باشد تا بتواند بدخلقی ها و بی خوابی های او را تحمل کند و با کلامی دلنشین عاملی

در به وجود آمدن آرامش در سالمند خود باشد.
مراقب سالمند می تواند یک فرد با تجربه یا یک بهیار یا کمک بهیار تجربی باشد که توانایی این را دارد

نیاز های سالمند را که در زیر به آن ها اشاره شده است برطرف کند ؛

امنیت

امنیت روانی افراد سالمند از اولیت بالایی برخوردار است بدین شکل که سالمندان باید اطمینان داشته باشند

که به نیاز های آنها رسیدگی می شود و کسی که به عنوان مراقب به او خدمت می کند صرفا به منزله نیاز های

اقتصادی در کنارش نیست بلکه مراقب آمده تا به وی عشق بورزد و سعی در برطرف کردن تمام نیاز های سالمند

داشته باشد تا سالمند بتواند به او اعتماد کند و با قرار گرفتن در کنار مدد کارش احساس امنیت کند.

رسیدگی

نیاز به خوراک و پوشاک و یا نظافت در سالمندان امری حیاتی است چرا که با افزایش سن افراد همواره

توانایی آن ها در برطرف کردن نیاز های روزانه پایین آمده و نیازمند فردی هستند که بتواند آن ها را در این امر

یاری دهد.رسیدگی به سالمند یکی از مهمترین ویژگی های مراقب سالمند می باشد چرا که نیاز به خوراک ،

پوشاک و نظافت جزء اولین و ابتدایی ترین نیاز های سالمند است که چنانچه به خوبی برآورده نشوند ،

تاثیر به سزایی در پیشرفت و خو گرفتن سالمند با مراقب خود دارد .

درمانی

با بالا رفتن سن و مراجعه به پزشک ، سالمندان نیازمند به مصرف دارو می باشند پس به شخصی نیاز است

که با دارو ها و نحوه مصرف آن ها آشنایی داشته باشد تا بتواند سر موقع تعیین شده دارو های مورد نظر را

به سالمند بدهد و همواره او را در بهترین شرایط نگهداری کند .چنانچه سالمند نیازمند تزریقات باشد مراقب

می تواند سالمند را در تزریقات از جمله آمپول و سرم یاری دهد .

بهداشت

پرستار سالمند همواره باید نیاز های بهداشتی سالمند را ارزیابی کرده و سالمند خود را در بهترین

شرایط از نظر بهداشتی نگه دارد چرا که این کار باعث جلوگیری از به وجود امدن اختلالات بهداشتی

در سالمند شده و از رفت و امد های اضافی به بیمارستان جلوگیری کرده و همواره کیفیت زندگی آن ها

را بالا می برد.مورد بهداشت ، شامل اعمالی همچون رعایت بهداشت فردی از جمله استحمام ، تعویض لباس و ….می باشد .

فعالیت روزمره

یکی دیگر از مهمترین عوامل مراقبت از سالمند ها که در جاهای مختلفی به آن اشاره شده است

فعالیت های روزانه برای سالمندان است که باید به کمک مراقبانشان انجام شود .این اعمال علاوه بر

فعال نگه داشتن عظلات بدن سالمند که تاثیر زیادی در سلامت وی دارد ، باعث تقویت اعتماد به نفس

سالمندان نیز می شود . کمک در بلند شدن ، نشتن ، پیاده روی ، ورزش و … از جمله این موارد می باشند

که تاثیر چشمگیری در سلامت فیزیکی و فکری سالمند دارند .

استقلال تصمیم گیری

ممکن است اگر فردی برای افراد سالمند تصمیم گیری کند آن ها را رنجور کند زیرا سالمندان بطور

فزاینده ای خود را وابسته احساس می کنند و با از دست دادن آزادی های شخصی و فردگرایی

ممکن است دچار افسردگی شوند . نیرو های ما تا جایی که به سلامتی سالمندانشان لطمه ای وارد

نشود آزادی انتخاب را به سالمند می دهند و چنانچه حس کردند تصمیم گیری ممکن است به

ضرر سالمندشان شود او را جوری متقاعد می کنند که هیچگونه کدورتی بین آن ها پیش نیاید .

پس استقلال تصمیم گیری در سالمند به طور چشمگیری در بهبود کیفیت زندگی او کمک می کند .