۱- چاه حفاری شده با مته کابلی (Cable Tool Drilled Well)
در این روش، یک مته فلزی سنگین بلند، توسط کابلهای فلزی قوی به سمت بالا و پایین حرکت کرده و
با خرد کردن سنگها و رسوبات، وارد زمین می شود. سنگهای خرد شده از طریق شیر و لوله ای که
در انتهای مته تعبیه شده است، از آن خارج می شوند. غلاف (Casing) های فلزی با ضربه های محکم
این دستگاه، وارد زمین شده و باعث عمیق تر شدن حفره چاه می شوند. برای آشنایی بیشتر با
حفر چاه، با روش مته کابلی می توانید ویدیوی زیر را مشاهده کنید:
۲- چاه حفاری شده با مته چرخشی (Rotary Drilled Water)
روش دیگر، روش حفر چرخشی (Rotary) است. در این روش، یک مته فلزی بزرگ حفاری،
ضمن چرخش، باعث حفر چاه در زمین می شود. در این روش، یک ماده مخصوص به نام
گل حفاری (Drilling Mud) و یا یک نوع ماده فوم مانند مخصوص، در حین چرخش، از داخل مته وارد
حفره چاه شده و به از سمت بالای حفره ارج میشوند. این کار نقش خنک کاری نوک مته و همینطور
خروج ذرات خرد شده از داخل حفره چاه را به عهده دارد. در حین حفاری، غلافهای دیواره چاه نیز
به سمت پایین حفره فرستاده می شوند.
۳- چاه های نقطه ای (drive-point well / sand-point well / well-point)
در این روش، لوله های فلزی با قطر حدود ۱ ۱/۴ اینچ به هم متصل شده و بوسیله ضربه و یا چرخش
به داخل زمین نفوذ می کنند تا وارد سفره آب زیرزمینی شوند. آب، بعد از وارد شدن به سفره آب زیرزمینی،
آب از طریق صفحه مشبک انتهای لوله ها وارد آن می شود. تفاوت این روش با دو روش حفاری
نوع اول و دوم در شکل زیر قابل مشاهده است:
۴- چاه دستی (Bored well / Dug well)
این نوع چاه ها با روش سنتی گودبرداری حفر می شود. در این روش از مته های مخصوص
چاه به روش دستی استفاده شده و پس از حفر چاه و برداشت خاکهای آن، دیواره چاه با سیمان،
بتن و یا پوشش فلزی، پوشانده و مستحکم می شود. قطر این چاه ها معمولاً به چندین فوت
رسیده و تا جایی حفر می شوند که به بستر آب زیرزمینی دسترسی پیدا کنند. در گذشته،
از انواع آجر، سنگ و چوب برای ساختن دیواره های این چاه ها استفاده می شده است.
چاه های دستی و چاه های نقطه ای، عموماً دارای عمق کمتر از ۵۰ فوت بوده و احتمال آلودگی
آنها با آبهای سطحی، فاضلاب و مواد شیمیایی بیشتر است. به صورت کلی می توان گفت چون
این روشها قدیمی بوده و از نظر بسیاری از استانداردهای بهداشتی کمتر قابل قبول هستند،
امروزه به ندرت از آنها استفاده می شود.
محل حفر چاه آب
یکی دیگر از نکات مهمی که می بایست مد نظر قرار گیرد، تعیین مکان مناسب برای حفر چاه آب است.
اولین نکته مهم، این است که چاه آب می بایست بر اساس استانداردهای محلی هر منطقه و یا کشور،
حداقل فواصلی با محل ها و یا ساختمانهای اطراف خود داشته باشد تا از عدم نفوذ آلودگی احتمالی ناشی
از آنها به چاه آب، اطمینان حاصل شود. به عنوان نمونه، یکی از این استانداردها برای تعیین
حداقل فواصل چاه از سایر نقاط.
علاوه بر حداقل فواصل، تعیین نقطه حفر چاه آب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
تعیین نقطه مناسب برای حفر چاه، به ارتفاع زمین، موقعیت ساختمانهای ساخته شده و
یا در حال ساخت منطقه، لوله های گاز و کابلهای برق دفن شده زیر زمین و همینطور
منابع آلودگی موجود در محدوده بستگی دارد.
در بهترین حالت، چاه آب می بایست در نقطه ای که ارتفاع آن از منابع آلودگی مانند سیستم
سپتیک فاضلاب و یا مناطق مخصوص نگهداری دام، بالاتر است، حفر شود.
حداقل فواصل تعیین شده بین چاه آب با ساختمان ها و تجهیزات اطراف، به توان بستر خاک و
سنگ منطقه برای جلوگیری از نفوذ آلودگی به آب چاه بستگی دارد.
به همین دلیل است که اگر عمق چاه آب، کمتر از ۵۰ فوت بوده و یا میزان عمق آن
در لایه نقوذ ناپدیر زمین (Confining Layer) کمتر از ۱۰ فوت باشد، احتمال خطر نفوذ آلودگی
به آب چاه وجود خواهد داشت. برای این چاه ها، حداقل فواصل تا سایر ساختمانها و تجهیزات،
می بایست دو برابر مقدار مشخص شده برای چاه های عادی باشد تا از نفوذ آلودگی به آن ها جلوگیری شود.